Het mag ook nog over mijn moeder gaan
Gepubliceerd op
Dit is een serie interviews van Melanique Bruggink en Corinne de Graaf met mensen die recent te maken hebben gehad met een groot verlies. De corona-crisis raakt ons allemaal en als je al in de rouw bént, raakt hij misschien wel dubbel zo hard. We willen in deze serie interviews stem geven aan mensen met rouw. Hoe is het leven ten tijde van corona? Wat kom je tegen? En wat helpt in deze periode? We hopen dat jij als lezer en lotgenoot herkenning en erkenning vindt en dat je ook wat inspiratie krijgt. In dit interview spreekt Corinne met Resy.
Resy
Wij hebben elkaar nooit in het echt ontmoet. Jij volgt mij via Facebook en we blijken meer gemeenschappelijk te hebben dan ons lief is. Beiden hebben we een zoon met een hersentumor.
Je zit nu in een heel intensieve tijd. Je moeder is op 4 maart overleden. Haar sterven was vlak voor corona uitbrak en jullie hebben nog zonder restricties afscheid kunnen nemen.
Een paar dagen na haar uitvaart hoorden jullie dat de operatie van jullie zoon werd uitgesteld i.v.m. corona en ik vraag me af hoe je dat allemaal kunt bolwerken.
Wil je allereerst iets vertellen over het afscheid van je moeder?
Mijn moeder was al heel lang ziek, zij had al 33 jaar Parkinson. Ze was een vrouw van weinig woorden. We hebben niet vaak diepzinnige gesprekken gevoerd wat niet wil zeggen dat we geen warm contact hadden. Eind vorig jaar hadden we opeens een heel mooi gesprek, waarin we veel hebben kunnen uitspreken.
De laatste tijd was er steeds minder taal en daardoor werd aanraken en nabijheid steeds belangrijker. De foto bij dit artikel waarbij je onze handen ziet is mij zo dierbaar. Ze tonen een woordeloos samenzijn.
Het afscheid was al jaren dichtbij. Ze kon eigenlijk niets meer dan zitten en wachten. Ze klaagde nooit, dat heeft ze nooit gedaan. Heel af en toe was er een traan, die ze gauw weer inslikte. Ze was klaar en had een wilsbeschikking voor als het leven niet meer leefbaar was. En toch bleef het leefbaar voor haar. Omdat wij er waren én omdat ze kon lezen en tv kijken.
Het laatste jaar is zij zo achteruitgegaan, dat ook dat niet meer ging. In februari sprak ze toen voor het eerst uit dat ze niet meer wilde. ‘Ik ben er klaar mee, ik wil een spuitje’, zei ze tegen de verzorgster.
De weken die toen volgden waren intensief. Er kwamen gesprekken met huis- en scanarts en keer op keer moest mijn moeder haar wens herhalen. Zij ging heel erg hard achteruit en kreeg aanvallen die maakten dat ze niet kon praten. Uiteindelijk, na 2,5 week, kwam er toestemming.
Friet en kroket
De middag voor de euthanasie, hebben mijn broer zus en ik samen met mijn moeder haar lievelingseten gegeten, friet en kroketten. Het was een mooi en liefdevol samenzijn.
Die laatste ochtend waren we er allemaal nogmaals om voor de laatste keer afscheid te nemen, haar kinderen maar ook de kleinkinderen en alle aanhang. Mijn moeder was rustig en heel bewust, zij was er klaar voor en ook wij waren er oké mee dat het zover was.
In een mooie zijden pyjama, aangetrokken door een van haar favoriete verzorgsters lag zij in haar bed. Heel rustig gleed zij weg. Het was goed zo. Daarna hebben we haar gezamenlijk voor de laatste keer verzorgd, haar vaste verzorgster die er op haar vrije dag voor terug was gekomen, mijn dochter die verpleegkundige is en mijn zus en ik.
De dagen daarna bleef zij bij ons, opgebaard in haar kamer in het huis. We konden bij haar zijn wanneer we wilden, het voelde zo natuurlijk. Op zondag hebben we haar uitgeleide gedaan uit het huis.
Op 10 maart was de uitvaart, net op tijd om het nog op een normale manier te doen, inclusief knuffels en handen. Ik ben me bewust van alle mensen die nu afscheid moeten nemen en dat er zoveel minder mag. Ik voel me dankbaar en gezegend dat wij het op deze manier hebben kunnen doen.
Ik zeg wel eens gekscherend dat mijn moeder het goed had getimed. Ik kon er in deze periode helemaal voor haar zijn en nu kwam er tijd om ons voor te bereiden op de operatie van mijn zoon, die eind maart gepland stond.
En toen kwam corona…
Ja. De bubbel van nabijheid spatte opeens uit elkaar. Iedereen werd door alle maatregelen met zijn eigen ding geconfronteerd en de verbinding die er was met familie en vrienden, het samenzijn en elkaar aanraken, viel plotseling weg.
En daarbij kwam het bericht dat de operatie van mijn zoon werd uitgesteld. Dat was voor hem en voor ons een naar bericht. De tumor groeit ondertussen door en de medicijnen die hij daartegen moet slikken verdraagt hij slecht.
We zijn nu met zijn vieren thuis en we hebben het goed. Maar het is zo onwerkelijk dat mijn moeder zo pas geleden is overleden.
Wat helpt jou nu in deze tijd?
Het helpt mij om te werken aan mijn herinneringsboek met foto’s en verhalen over mijn moeder. Het helpt me om daar bewust tijd en ruimte voor te maken.
De eerste weken was het net of ik er op afstand van bleef, alsof het een ‘hoofd-ding’ werd en ik het niet meer echt kan voelen. Ook was er letterlijk weinig ruimte in huis, nu we allemaal thuis waren en werkten.
Nadat ik een keer met jou had gebeld, kon ik weer meer gaan voelen dat het ook nog over mijn moeder mag gaan. Ik heb me die middag in mijn slaapkamer teruggetrokken met de deur op slot. Het plakboek en een doos met foto’s van mijn moeder gingen mee. Er kwam direct ruimte in mijn lijf en ik kon mezelf weer toestaan om alle emoties te voelen: het verdriet én de opluchting dat haar lijden voorbij is en ik niet meer getuige hoef te zijn van haar pijn; de spanning van de afgelopen weken, in de aanloop naar de euthanasie; alles mocht er weer zijn.
Nu hoef ik me daar niet meer voor in mijn slaapkamer terug te trekken. Ik zit vaak aan tafel aan het boek te werken, dat steeds gevulder wordt.
Hoe reageerde je lijf op dit alles?
Ik heb de ziekte van Crohn en gek genoeg hield de ziekte zich rustig in de weken rondom het afscheid van mijn moeder. Daarna vlamde dat weer op en is mijn lijf nog aan het bijkomen. En mijn lijf mist aanraking, ook daarin mis ik de nabijheid van mijn moeder.
Hoe was het tot slot om dit te vertellen?
Het was lekker! Dat klinkt misschien gek, maar het is zo fijn om er ongegeneerd over te kunnen praten. Ik hoorde ooit: iets verwerken is erover verhalen en zo is het!
